Hainbat jokabide
Drogen edo substantzia psikoaktiboen kontsumoaren ondorioak eta arriskuak aldatu egiten dira substantzien eta haien erabileraren arabera. Kontsumoa bultzatzen duten arrazoiak pertsonaren araberakoak dira, eta faktore ugarirekin duten zerikusia, besteak beste, pertsonaren historia, familia eta gizarte ingurunea.
Drogen kontsumoak plazeretik edo berehalako lasaitasunetik, ondoeza sentipenera eraman dezake kontsumitzailea:
• Edari alkoholdun bat har daiteke lasaitzeko asmoarekin, ardo on bat dastatzeko plazeragatik, hobeto sentitzeko edo esperientzia mingarri bat ahazteko.
• Tabakoa kontsumi daiteke ingurukoak imitatzeko, lagunartean denbora-pasa egiteko edo mendetasunak erretzera behartzen duelako.
• Estasia kontsumi daiteke sentipen bizien nahiak bultzatuta, edo mugarik gabe dantza egiteko.
• Substantzia bat neurriz gain kontsumi daiteke ondoeza arintzeko, arazo bat edo jasanezina den errealitate bat ahazten saiatzeko.
Komunitate zientifikoak hiru kontsumo jokabide bereizten ditu, substantzia legezkoa edo legez kanpokoa den kontuan hartu gabe: erabilera, abusua edo erabilera problematikoa eta mendetasuna. Hiru kontsumo mota horietatik eratorritako arriskuak desberdinak dira orobat.
Kontsumo guztiek ez dituzte arrisku berak, ondorengo faktoreen mende baitaude, besteak beste: kontsumitzailearen ahultasuna, substantzia edo sustantziak, kontsumitutako kantitatea, maiztasuna eta kontsumoaren testuingurua.
ZER DA SUBSTANTZIA PSIKOAKTIBO BAT?
Alkohola, tabakoa, kanabisa, kokaina, heroina.... guztiak substantzia psikoatiboak dira, garunaren gain jarduten dutenak:
• Adimenaren jarduera, sentipenak eta jokabideak aldatzen dituzte. Kontsumoa arriskutsua da osasunarentzat eta ondorio sozialak ere izan ditzake kontsumitzaileen eguneroko bizitzan eta bere ingurunean; kontsumoak, bestalde, mendetasuna eragin dezake.
• Era askotako ondorioak eragiten ditu gorputzean, droga bakoitzaren ezaugarrien, ondorioen eta toxikotasunaren arabera.
SUBSTANTZIA PSIKOAKTIBO GUZTIAK LEGEZKO ESPARRU BATEN MENDE DAUDE
Kanabisa, kokaina, estasia eta heroina legez kanpoko substantziak dira: Kode Penalak haien produkzioa, edukitza eta salmenta debekatu eta zigortzen du. Honela, indarrean dauden nazioarteko hitzarmenak betetzen ditu. Jendaurrean kontsumitzea ere berariazko legeria administratiboak debekatu eta zigortzen du.
Farmako psikoaktiboak (antsiolitikoak, hipnotikoak, antidepresiboak, eta abar) legez kanpoko produktuak dira: sendagile batek agintzen ditu estutasuna, lo ezina edo depresio arazoak sendatzeko; haien produkzioa eta erabilera zorrotz kontrolatuta daude. Hala ere, sarri egiten da erabilera desegokia eta automedikazioa.
Alkohola eta tabakoa legezko produktuak dira; libre kontsumitzen dira; salmenta baimenduta eta kontrolatuta dago, eta erabilera arautua.